Hamilelikte Şeker Yüklemesi

Gebelikte şeker yüklemesi, bu dönemde oluşan şeker hastalığının belirlenebilmesi için 24 ve 28. Haftalar arasında yapılmaktadır. Özellikle ailede birinci dereceden akrabalarda şeker hastalığının olmasında, önceki gebeliklerinde şeker hastalığı sorunu olanlarda, nedeni açıklanamayan gebelik kaybı yaşamış olanlarda, gebelikten önce obezite sorunu olanlarda bunun takip edilmesi oldukça önemlidir. Bu gebeliğin sorunsuz yaşanmasına, anne ve bebeğin sağlıklı olmasına katkı sağlayacaktır. Hamilelikte fetusun ihtiyaçlarının karşılanabilmesi, gelişiminin sorunsuz olması için, kadında hormonal değişimler olur. Sağlığı yerinde olan anne adayları bundan fazla etkilenmez. Fakat risk taşıyan gebeliklerde anne adayları buna ayak uyduramadığından, bebekte ve kendilerinde sorun yaşamaya başlar. Hamilelikte bebeğin glikoz ihtiyacını karşılamak için, kadında insülin direnci oluşur ve bir sorun yaşanmadığında, insülin direnci kendiliğinden düzene girer.

Hamile kadınlarda gebeliğin ikinci trimesterinde ya da sonrasında şeker hastalığının oluşması durumu gebelik şekeri yani gestasyonel diyabet olarak tanımlanır. Fetusun gelişebilmesi için, plasentadan salgılanacak HPL adlı hormon fetusa yeterli glikozun gidebilmesi için, kan şekerini düşürecek etkiyi frenlemektedir. Bu nedenle hamilelikte doğal hiperglisemi eğilimi oluşur. Hamile kadınlar 24. Haftadan sonra diyabetik hale gelebilir.

Anne adaylarına 24 ve 28. Haftalar arasında şeker yükleme testi yapılmalıdır. Yapılan test sırasında anne adayına 50 gram glikoz içirilmektedir. Kandaki glikoz seviyesi bundan bir saat sonra kontrol edilir. Yapılan tespitte kandaki glikoz seviyesi 140 mg/dl altında olduğunda anne adayında gebelik şekeri olmadığı belirlenir. Ancak değerin bunun üzerinde çıkması halinde, 3 saat sürecek 100 gram glikoz verilerek test yeniden yapılır. 3 saatlik yüklemeden sonra, anne adayının gebelik şekeri kesin olarak teşhis edilebilir. Uygulanan şeker yükleme testi sonrasında anne adaylarının aşırı fiziksel faaliyetlerden kaçınması ve yemek yememesi gerekir. Bunlar testin doğru sonuç vermesine etki edecektir.

Şeker hastalığı anne adaylarının yaklaşık %5'inde etkili olabilir. Bunların %90'ı gestasyonel diyabet hastalığı özelliğini taşımaktadır. Bazı hamileler bu açıdan daha fazla risk taşımaktadır. Bunlar;

Şeker yükleme testi yapılmayan anne adaylarında, şeker hastalığının oluşması halinde kan şekeri seviyesi kontrol altında tutulamaz. Bu durumda gebe kadınlar böbrek enfeksiyonları, dirençli vajinal mantarı gibi hastalıklara karşı korunmasız kalacaklardır. Bebekte anomali gelişimi normal gebeliklerdeki risk gibi olsa da kan şekerinin aniden yükselmesi bebeğin anne karnında kaybedilmesi olasılığını arttıracaktır. Tedavisini aksatan, kan şekeri normalden yüksek olan anne adaylarında bu risk daha fazladır. Kan şekerinin yüksek olması bebeğin aşırı kilolu doğmasına, amnios sıvısında artışa, doğumda bebeğin oksijensiz kalmasına, akciğerlerin tam gelişememesi nedeniyle solunum zorluğu çekilmesine, sarılık oluşmasına neden olabilir. İleri dönemlerde bebeğin kalp hastalığına, şeker hastalığına yakalanma olasılığını arttırır. Bu nedenle gebelikte şeker yükleme testi yapılarak, anne adayları değerlendirilmelidir. Şeker hastalığı tanısı konulan anne adaylarının diyetle ve insülin kullanımıyla tedavilerinin yapılması gerekir. Ancak normal şeker hastaları gibi ağızdan alınan ilaçlar kullanılmamalıdır. Kilolarına uygun olacak şekilde bir diyet programı oluşturulmalı, düzenli egzersiz yapmaları sağlanmalıdır. Bunlarla kan şekeri seviyesi düşürülemediğinde, verilen insülinle kan şekeri dengelenmelidir.